Odrodzenie - opis epoki

Cechy kultury epoki oświecenia:

1. Kultura odrodzenia w opozycji do kultury średniowiecznej.

2. Przeniesienie antycznego ideału piękna i jego znaczenie we wszystkich dziedzinach sztuki.

3. Antropocentryzm - człowiek ośrodkiem i celem wszechświata; budowa pałaców, powstanie muzyki świeckiej; powrót do antycznego kanonu piękna, symetrii, jasności, harmonii, mentalności.

4. Cechy architektury renesansowej i jej zabytki:

• symetria, wielość okien, harmonia, prostota

• Budowle renesansowe we Włoszech: Bazylika św. Piotra, Pałac Medyceuszy we Florencji

Literatura renesansowa:

• nawiązanie do antyku

• krytycyzm

• afirmacja życia

• gatunki:

• religijne: apokryfy, misteria, moralitety, kazania, pieśni

• świeckie: pieśni miłosne, liryka prowansalska, epika rycerska, utwory biesiadne, fraszki

Na zachodzie odrodzenie zapoczątkowali:

• Dante Alighieri 1265 - 1321

• Petrarka 1304 - 1347

• Jan Boccacio 1313 1375

• Erazm z Roterdamu - Holandia

• Wiliam Szekspir - Anglia

• Franciszek Rabelass - Francja

• Michał Anioł 1475 - 1564

• Rafał Santi 1483 - 1520

• Leonardo da Vinci 1452 - 1519

Dante Alighieri - poeta z Florencji

1. Kontynuator postępowych osiągnięć średniowiecza

2. Boska komedia to suma średniowiecznej wiedzy filozoficznej, w której dał obraz walki pomiędzy feudałami a wzbogaconym mieszczaństwem: gibelinami a gwalfami

3. Pisał w języku narodowym

„Boska komedia” składa się z 3 części: „Czyściec”, „Piekło”, „Raj”, każda po 33 pieśni.

Wergiliusz i Bice oprowadzają poetę po wszechświecie. Człowiek poznaje zło i dobro. Pragnie odrodzić moralnie świat. Wszystkich przeciwników politycznych skazał Dante na męki piekielne. Celem Dantego było ukazanie człowiekowi możliwości odrodzenia moralnego, oczyszczenia z win, a taką szansę stwarza miłość (humanizm).

Petrarka- poeta prozaik, twórca sonetów „Do Laury” (kobieta idealna). Pisał wiersze miłosne i refleksyjne, w języku włoskim i w klasycznej łacinie. Wzorował się na Horacym.

Boccacio - Poeta prozaik, napisał „Dekameron” zawierający 100 nowel o tematyce miłosnej w nastroju pogodnym, wesołym i frywolnym; opowiadanie „Sokół”

Cervantes - romans pasterski „Galatea”, a najbardziej znany to „Don Kichot”, który stał się synonimem nie życiowego idealisty.

Kalimach - nauczyciel króla Jana Olbrachta

Szekspir -

„Makbet”- dramat o mechanizmie władzy

• krytyka władców feudalnych

• zdemaskowanie zbrodnii

• żądza władzy bez względu na dobro narodu

• antymonarchizm

• szekspirowska koncepcja losów ludzkich - pisarz twierdził, że kształtowanie się losów człowieka zależy od istniejącej sytuacji historycznej

Makbet jako utwór antyfeudalny: ukazał zbrodnię, intrygi, jako metodę zdobywania władzy oraz tyranię jako metodę jej sprawowania.